Mổ tái tạo dây chằng chéo trước (ACL) vốn đã là một cuộc can thiệp phức tạp, đòi hỏi người bệnh phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng cả về thể chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, có những trường hợp đặc biệt khi bệnh nhân bị đứt ACL ở cả hai bên gối. Lúc này, câu hỏi không chỉ là “nên mổ hay không”, mà là “nên mổ cả hai bên cùng lúc hay chia thành hai lần?”.
Đây là một quyết định khó, vì liên quan trực tiếp đến khả năng phục hồi, sinh hoạt sau mổ và cả nguy cơ biến chứng. Việc lựa chọn phương án mổ nào cần dựa trên nhiều yếu tố: tình trạng sức khỏe, tuổi tác, khả năng chăm sóc sau mổ và cả mục tiêu phục hồi vận động. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng phân tích rõ các lợi ích, khó khăn của từng phương án, từ đó giúp người bệnh có cái nhìn đầy đủ và đưa ra lựa chọn phù hợp với bản thân nhất.
Mổ cả hai bên cùng lúc: Tiết kiệm thời gian nhưng đòi hỏi sự chuẩn bị đặc biệt
Một trong những lý do khiến nhiều người cân nhắc mổ tái tạo ACL cả hai bên cùng lúc là mong muốn rút ngắn thời gian điều trị. Việc thực hiện một lần phẫu thuật duy nhất có thể giúp bệnh nhân tiết kiệm được chi phí gây mê, thời gian nằm viện và thời gian nghỉ làm. Đặc biệt với những người trẻ, có sức khỏe tốt và có nhu cầu quay lại công việc hoặc hoạt động thể thao sớm, đây có thể là một lựa chọn hấp dẫn.
Tuy nhiên, quyết định này không đơn giản. Khi cả hai đầu gối đều được can thiệp cùng lúc, bệnh nhân sẽ không có bên nào làm trụ trong quá trình phục hồi. Việc đi lại, sinh hoạt cá nhân và tập phục hồi chức năng sau mổ trở nên khó khăn hơn rất nhiều. Ngay cả những hành động cơ bản như đứng lên, di chuyển trong nhà vệ sinh hoặc tự mặc quần áo cũng có thể cần đến sự hỗ trợ của người thân trong nhiều tuần đầu.
Chính vì vậy, lựa chọn mổ hai bên cùng lúc chỉ nên được cân nhắc nếu bệnh nhân có sức khỏe nền tốt, có người hỗ trợ chăm sóc sau mổ và được bác sĩ đánh giá là đủ điều kiện chịu đựng hai ca phẫu thuật cùng lúc. Việc lên kế hoạch chăm sóc hậu phẫu, sử dụng nạng đôi, xe lăn hoặc các thiết bị hỗ trợ di chuyển cũng cần được chuẩn bị từ trước.
Mổ lần lượt từng bên: Giảm gánh nặng sau mổ, nhưng kéo dài quá trình điều trị
So với mổ cả hai bên cùng lúc, việc phẫu thuật tái tạo ACL từng bên theo thứ tự là lựa chọn an toàn hơn với phần lớn bệnh nhân. Bằng cách giữ lại một bên chân khỏe trong khi chờ bên kia hồi phục, người bệnh sẽ thuận tiện hơn trong sinh hoạt hằng ngày, đặc biệt trong giai đoạn đầu sau mổ khi khả năng vận động còn hạn chế.
Thông thường, nếu chọn mổ từng bên, hai ca phẫu thuật sẽ được thực hiện cách nhau khoảng 3 đến 6 tháng, tùy theo mức độ hồi phục của ca đầu tiên và nhu cầu hoạt động của người bệnh. Khoảng thời gian này giúp bệnh nhân có cơ hội tập phục hồi đầy đủ cho bên đầu tiên trước khi bước vào ca thứ hai, từ đó giảm thiểu rủi ro mất cân bằng trong vận động hoặc làm quá tải hệ cơ – khớp trong giai đoạn hồi phục.
Tuy nhiên, lựa chọn này cũng kéo theo thời gian điều trị kéo dài gấp đôi. Người bệnh sẽ phải trải qua hai lần gây mê, hai lần nhập viện và hai giai đoạn hồi phục riêng biệt. Điều này đòi hỏi sự kiên nhẫn và khả năng sắp xếp công việc, tài chính cũng như tinh thần chuẩn bị lâu dài.
Lựa chọn phương án nào? Cần đánh giá toàn diện thể trạng và điều kiện sống
Không có một lựa chọn “chuẩn” áp dụng cho tất cả bệnh nhân bị đứt ACL cả hai bên. Việc quyết định mổ cùng lúc hay mổ từng bên phải dựa trên sự đánh giá kỹ lưỡng của bác sĩ phẫu thuật, đồng thời cân nhắc các yếu tố cá nhân của người bệnh như: thể trạng tổng thể, khả năng hồi phục, điều kiện chăm sóc tại nhà và nhu cầu vận động trong cuộc sống hằng ngày.
Đối với người trẻ, thể lực tốt, có người hỗ trợ chăm sóc và mong muốn rút ngắn thời gian điều trị để sớm quay lại công việc hay thể thao, mổ hai bên cùng lúc có thể là lựa chọn phù hợp. Ngược lại, với những bệnh nhân có sức khỏe trung bình, sống một mình, làm công việc cần đi lại nhiều hoặc không có người chăm sóc thường xuyên, mổ từng bên sẽ an toàn và thuận lợi hơn trong quá trình hồi phục.
Một điểm then chốt là cần có sự thống nhất rõ ràng giữa bác sĩ và người bệnh về kế hoạch hồi phục, tập luyện cũng như chuẩn bị tinh thần cho từng lựa chọn. Việc đánh giá rủi ro, tiên lượng hồi phục và khả năng thích nghi sau mổ phải được trao đổi kỹ lưỡng để hạn chế tối đa các biến chứng không mong muốn.
Kết luận
Việc mổ tái tạo dây chằng chéo trước ở cả hai bên khớp gối là một quyết định không đơn giản, đòi hỏi phải cân nhắc kỹ lưỡng nhiều yếu tố hơn so với các ca mổ thông thường. Dù lựa chọn mổ cùng lúc hay từng bên đều có ưu điểm và thách thức riêng, điểm cốt lõi vẫn là làm sao để đảm bảo quá trình phục hồi an toàn, hiệu quả và phù hợp với điều kiện sống của người bệnh.
Sự thành công của một ca phẫu thuật không chỉ nằm ở kỹ thuật mổ, mà còn ở khả năng chuẩn bị và phối hợp giữa bác sĩ và bệnh nhân trong suốt quá trình điều trị. Vì vậy, nếu bạn hoặc người thân đang đứng trước lựa chọn này, hãy dành thời gian trao đổi thật kỹ với bác sĩ chuyên khoa để hiểu rõ các phương án, chuẩn bị đầy đủ về thể chất lẫn tinh thần và có quyết định đúng đắn cho hành trình hồi phục phía trước.
Quý vị và các bạn quan tâm có thể tham gia các nền tảng để cập nhật và trao đổi thêm những thông tin – tình trạng sức khỏe cùng cộng đồng và bác sĩ chuyên khoa tại.
- Youtube: Youtube.com/@KhoecungBSVu
- Facebook Page: FB.com/groups/395429545431166
- Tiktok: dr.tran.anh.vu
- Zalo/Phone: 0905.635.235
