Thoái hóa khớp gối là bệnh lý phổ biến, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nhiều người, đặc biệt là người cao tuổi. Bệnh gây ra các triệu chứng như đau nhức, cứng khớp, hạn chế vận động,… gây nhiều khó khăn trong sinh hoạt thường ngày. Hiện nay, bên cạnh các phương pháp điều trị truyền thống như sử dụng thuốc giảm đau, tập vật lý trị liệu,… tiêm khớp đang là một lựa chọn hiệu quả trong điều trị thoái hóa khớp gối. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin về phương pháp tiêm khớp, bao gồm các loại thuốc tiêm, quy trình thực hiện, ưu nhược điểm và những lưu ý khi áp dụng.
Phân loại các phương pháp tiêm khớp theo thuốc tiêm
Tiêm corticosteroid
Đây là phương pháp đưa corticosteroid trực tiếp vào khớp, mô mềm hoặc các vị trí khác trong cơ thể bằng tiêm. Corticosteroid là một loại thuốc thuộc nhóm hormone steroid nhân tạo, có tác dụng chống viêm, giảm đau và ức chế miễn dịch mạnh mẽ.
Tác dụng:
- Giảm viêm: Corticosteroid ức chế các tế bào gây viêm, giúp giảm sưng, đỏ, nóng và đau do viêm khớp, viêm gân, viêm bao hoạt dịch,…
- Giảm đau: Corticosteroid ngăn chặn các tín hiệu đau truyền đến não bộ, giúp giảm đau hiệu quả.
- Tác dụng nhanh chóng: Hiệu quả của tiêm corticosteroid thường xuất hiện trong vòng vài giờ đến vài ngày.
Tiêm axit hyaluronic (HA)
Tiêm axit hyaluronic (HA) là phương pháp đưa HA trực tiếp vào khớp bằng tiêm. HA là một chất tự nhiên có trong cơ thể, đóng vai trò như chất bôi trơn và đệm cho khớp. Khi chúng ta già đi, lượng HA trong khớp sẽ giảm dần, dẫn đến tình trạng khô khớp, đau nhức và cứng khớp.
Tác dụng:
- Bôi trơn khớp: HA giúp bôi trơn khớp, giảm ma sát giữa các mặt sụn khớp, từ đó giúp khớp vận động trơn tru và dễ dàng hơn.
- Giảm đau: HA giúp giảm đau do viêm và thoái hóa khớp.
- Cải thiện vận động: HA giúp cải thiện phạm vi chuyển động và chức năng của khớp.
- An toàn: HA là một chất an toàn và tương thích sinh học cao,
Tiêm tế bào gốc
Đây là phương pháp đưa tế bào gốc vào cơ thể, thường là vào khớp, bằng tiêm. Tế bào gốc là những tế bào có khả năng phát triển thành nhiều loại tế bào khác nhau trong cơ thể. Trong điều trị thoái hóa khớp, tế bào gốc được sử dụng để kích thích tái tạo sụn khớp, giảm viêm và cải thiện chức năng khớp.
Cơ chế hoạt động:
Tế bào gốc có thể hoạt động theo nhiều cách khác nhau để cải thiện tình trạng thoái hóa khớp, bao gồm:
- Phân hóa thành tế bào sụn: Tế bào gốc có thể phân hóa thành tế bào sụn mới, giúp sửa chữa sụn khớp bị tổn thương.
- Kích thích sản sinh các yếu tố tăng trưởng: Tế bào gốc có thể tiết ra các yếu tố tăng trưởng kích thích các tế bào khác trong khớp sản sinh collagen và các mô khác, giúp cải thiện chức năng khớp.
- Giảm viêm: Tế bào gốc có thể giúp giảm viêm trong khớp, đây là một yếu tố quan trọng gây ra thoái hóa khớp.
Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu (PRP)
Đây là phương pháp đưa huyết tương giàu tiểu cầu vào khớp bằng tiêm. Huyết tương giàu tiểu cầu (PRP) là một phần của máu có chứa nồng độ tiểu cầu cao hơn nhiều so với máu bình thường. Tiểu cầu có chứa nhiều yếu tố tăng trưởng có thể giúp kích thích phục hồi sụn khớp, giảm viêm và giảm đau.
Cơ chế hoạt động:
Khi tiêm PRP vào khớp, các tiểu cầu sẽ được giải phóng các yếu tố tăng trưởng. Các yếu tố tăng trưởng này có thể:
- Kích thích các tế bào sụn sản sinh collagen và các mô khác, giúp sửa chữa sụn khớp bị tổn thương.
- Thu hút các tế bào gốc đến khu vực bị tổn thương và kích thích chúng phát triển thành tế bào sụn mới.
- Giảm viêm và giảm đau.
Xem thêm chi tiết: Sử dụng huyết tương giàu tiểu cầu trong điều trị thoái hóa khớp gối
Phân loại các phương pháp tiêm khớp theo vị trí tiêm
Tiêm nội khớp là kỹ thuật đưa thuốc hoặc các chất sinh học trực tiếp vào ổ khớp bằng tiêm. Khớp là nơi nối hai đầu xương lại với nhau, được bao bọc bởi bao khớp và chứa dịch khớp giúp bôi trơn và giảm ma sát khi cử động. Việc tiêm thuốc trực tiếp vào khớp giúp đưa thuốc đến đúng vị trí cần điều trị, mang lại hiệu quả cao hơn so với các phương pháp điều trị khác như uống thuốc hoặc bôi thuốc ngoài da.
Tiêm quanh khớp là kỹ thuật đưa thuốc vào các mô mềm xung quanh khớp bằng tiêm. Các mô mềm xung quanh khớp bao gồm gân, dây chằng, bao khớp, túi hoạt dịch và cơ bắp. Việc tiêm thuốc vào các mô này giúp giảm viêm, giảm đau và cải thiện chức năng vận động cho người bệnh.
Chỉ định và chống chỉ định của từng phương pháp
Việc lựa chọn phương pháp điều trị thoái hóa khớp phù hợp phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:
Mức độ thoái hóa khớp:
- Thoái hóa khớp giai đoạn đầu: Có thể áp dụng các phương pháp điều trị bảo tồn như: vật lý trị liệu, tập luyện thể dục thể thao, sử dụng thuốc giảm đau, chống viêm không kê đơn, tiêm axit hyaluronic.
- Thoái hóa khớp giai đoạn trung bình: Có thể cân nhắc các phương pháp điều trị xâm lấn hơn như: tiêm corticosteroid, tiêm huyết tương giàu tiểu cầu (PRP), tiêm tế bào gốc.
- Thoái hóa khớp giai đoạn cuối: Có thể cần phẫu thuật thay khớp để cải thiện chức năng vận động và giảm đau.
Tình trạng sức khỏe:
- Bệnh nhân cần có sức khỏe tốt để có thể chịu đựng các thủ thuật tiêm hoặc phẫu thuật. Một số bệnh lý nền như tim mạch, tiểu đường, huyết áp cao,… có thể ảnh hưởng đến việc lựa chọn phương pháp điều trị.
- Nhu cầu và mong muốn của người bệnh: Người bệnh cần cân nhắc về mức độ đau đớn, khả năng hồi phục và chi phí điều trị trước khi lựa chọn phương pháp phù hợp. Một số người bệnh có thể ưu tiên các phương pháp điều trị bảo tồn, trong khi những người khác có thể mong muốn một giải pháp nhanh chóng và hiệu quả hơn như phẫu thuật thay khớp
Quy trình thực hiện tiêm khớp:
Lưu ý: Quy trình tiêm khớp có thể thay đổi tùy theo từng cơ sở y tế và tình trạng bệnh lý cụ thể của bệnh nhân. Tuy nhiên, nhìn chung, quy trình sẽ bao gồm các bước sau:
Chuẩn bị:
- Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh lý, các loại thuốc đang sử dụng và dị ứng của bệnh nhân.
- Bệnh nhân được kiểm tra thể chất để đảm bảo đủ điều kiện tiêm khớp.
- Vị trí tiêm được sát khuẩn bằng dung dịch sát trùng.
- Bác sĩ đeo găng tay vô trùng và chuẩn bị dụng cụ tiêm.
Tiêm thuốc:
- Bác sĩ sử dụng kim tiêm chuyên dụng để tiêm thuốc vào khớp.
- Lượng thuốc tiêm sẽ tùy thuộc vào loại thuốc, bệnh lý và tình trạng của bệnh nhân.
- Quá trình tiêm thường diễn ra nhanh chóng, chỉ mất vài phút.
Sau khi tiêm:
- Vị trí tiêm được băng lại bằng băng vô trùng.
- Bệnh nhân được theo dõi trong vài phút để đảm bảo không có phản ứng phụ.
- Bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhân cách chăm sóc sau tiêm và thời gian tái khám.
Lưu ý:
- Bệnh nhân cần thông báo cho bác sĩ về tất cả các tình trạng bệnh lý, thuốc đang sử dụng và dị ứng trước khi tiêm khớp.
- Sau khi tiêm, bệnh nhân cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ về cách chăm sóc và theo dõi sức khỏe.
- Nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào sau tiêm, bệnh nhân cần thông báo ngay cho bác sĩ để được xử lý kịp thời.
Tiêm khớp là phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối hiệu quả, giúp giảm đau, cải thiện chức năng vận động và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Tuy nhiên, cần lưu ý lựa chọn phương pháp phù hợp với tình trạng bệnh lý và thực hiện tại cơ sở y tế uy tín để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Quý vị và các bạn quan tâm có thể tham gia các nền tảng để cập nhật và trao đổi thêm những thông tin – tình trạng sức khỏe cùng cộng đồng và bác sĩ chuyên khoa tại.
- Youtube: Youtube.com/@KhoecungBSVu
- Facebook Page: FB.com/groups/395429545431166
- Tiktok: dr.tran.anh.vu
