Thoái hóa khớp gối là một bệnh lý mạn tính, gây tổn thương sụn khớp, khiến khớp trở nên đau nhức, cứng khớp, khó vận động. Hiện nay, có nhiều phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối, trong đó sử dụng huyết tương giàu tiểu cầu (PRP) là một phương pháp đang được áp dụng phổ biến.
Huyết tương giàu tiểu cầu là gì?
Huyết tương giàu tiểu cầu (PRP) là một chế phẩm từ máu của chính người bệnh, được chiết tách và phân lập để có hàm lượng tiểu cầu cao hơn mức bình thường gấp nhiều lần. Trong máu thường có khoảng 140.000 – 400.000 tiểu cầu/ μl nhưng trong chế phẩm huyết tương giàu tiểu cầu thì số lượng tiểu cầu sẽ cao hơn gấp 2 – 8 lần.
Tiểu cầu là thành phần của máu có vai trò quan trọng trong quá trình đông máu, viêm và tái tạo mô. Khi tiểu cầu bị kích hoạt, chúng sẽ giải phóng các yếu tố tăng trưởng (growth factors), là các protein có tác dụng kích thích quá trình phân chia và tăng sinh của tế bào, giúp quá trình viêm giảm đi và quá trình tái tạo mô được diễn ra nhanh chóng.
Huyết tương giàu tiểu cầu được sử dụng trong nhiều lĩnh vực y khoa, bao gồm:
- Điều trị các bệnh lý xương khớp: Huyết tương giàu tiểu cầu có tác dụng giảm đau, viêm và kích thích tái tạo sụn khớp, giúp cải thiện chức năng vận động cho người bị thoái hóa khớp, viêm khớp, chấn thương khớp,…
- Điều trị các bệnh lý da liễu: Huyết tương giàu tiểu cầu có tác dụng kích thích tăng sinh collagen, elastin và các tế bào da khác, giúp trẻ hóa da, cải thiện nếp nhăn, sẹo rỗ,…
- Điều trị các bệnh lý khác: Huyết tương giàu tiểu cầu cũng được sử dụng trong điều trị một số bệnh lý khác như rối loạn cương dương, rụng tóc,…
Tác dụng của huyết tương giàu tiểu cầu trong điều trị thoái hóa khớp gối?
Trong điều trị thoái hóa khớp gối, huyết tương giàu tiểu cầu có tác dụng như sau:
- Giảm đau: Huyết tương giàu tiểu cầu có thể giúp giảm đau do thoái hóa khớp gối bằng cách ức chế quá trình viêm, giảm sản xuất các chất gây viêm như prostaglandin và cytokine.
- Kích thích tái tạo sụn: Huyết tương giàu tiểu cầu có thể giúp kích thích tái tạo sụn khớp bằng cách kích thích tăng sinh các tế bào sụn và sản xuất các chất cần thiết cho quá trình tái tạo sụn như collagen, proteoglycan,…
- Cải thiện chức năng vận động: Khi sụn khớp được tái tạo và quá trình viêm được giảm đi, chức năng vận động của khớp gối sẽ được cải thiện.
Theo các nghiên cứu, huyết tương giàu tiểu cầu có hiệu quả trong việc giảm đau và cải thiện chức năng vận động cho người bị thoái hóa khớp gối. Tuy nhiên, hiệu quả của phương pháp này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ nặng nhẹ của thoái hóa khớp, tuổi tác của bệnh nhân,…
Chỉ định tiêm huyết tương giàu tiểu cầu trong điều trị thoái hóa khớp gối?
Chỉ định tiêm huyết tương giàu tiểu cầu trong điều trị thoái hóa khớp gối:
- Thoái hóa khớp gối mức độ nhẹ đến trung bình
- Người bệnh không đáp ứng với các phương pháp điều trị nội khoa như thuốc giảm đau, chống viêm, vật lý trị liệu,…
- Người bệnh không muốn phẫu thuật thay khớp gối.
Chống chỉ định tiêm huyết tương giàu tiểu cầu trong điều trị thoái hóa khớp gối:
- Người bệnh có tiền sử dị ứng với huyết tương
- Người bệnh có bệnh lý đông máu
- Người bệnh đang mang thai hoặc cho con bú
Quy trình tiêm huyết tương giàu tiểu cầu trong điều trị thoái hóa khớp gối:
- Người bệnh sẽ được lấy khoảng 30ml máu tĩnh mạch.
- Máu sẽ được ly tâm để tách hồng cầu và bạch cầu, thu về huyết tương giàu tiểu cầu.
- Huyết tương giàu tiểu cầu sẽ được tiêm trực tiếp vào khớp gối.
Kết quả tiêm huyết tương giàu tiểu cầu trong điều trị thoái hóa khớp gối:
Theo các nghiên cứu, huyết tương giàu tiểu cầu có hiệu quả trong việc giảm đau và cải thiện chức năng vận động cho người bị thoái hóa khớp gối. Tuy nhiên, hiệu quả của phương pháp này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ nặng nhẹ của thoái hóa khớp, tuổi tác của bệnh nhân,…
Khoảng 70% – 80% bệnh nhân bị thoái hóa khớp gối mức độ nhẹ đến trung bình có thể cải thiện triệu chứng sau khi tiêm huyết tương giàu tiểu cầu. Hiệu quả giảm đau thường thấy rõ sau 2 – 4 tuần tiêm. Hiệu quả cải thiện chức năng vận động thường thấy rõ sau 4 – 6 tuần tiêm.
Tác dụng phụ của tiêm huyết tương giàu tiểu cầu?
Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu là một thủ thuật đơn giản, an toàn và hiệu quả. Tuy nhiên, phương pháp này vẫn có thể gây ra một số tác dụng phụ như:
Tác dụng phụ tại chỗ: Đây là tác dụng phụ thường gặp nhất của tiêm huyết tương giàu tiểu cầu. Các triệu chứng thường gặp bao gồm sưng, đau, đỏ, tụ máu,… Các triệu chứng này thường tự hết trong vòng vài ngày.
Tác dụng phụ toàn thân: Các tác dụng phụ toàn thân ít gặp hơn, bao gồm:
- Sốt, ớn lạnh
- Phản ứng dị ứng
- Tăng huyết áp
- Đau đầu
- Chóng mặt
- Buồn nôn, nôn
Các biến chứng nghiêm trọng của tiêm huyết tương giàu tiểu cầu rất hiếm gặp, bao gồm:
- Nhiễm trùng tại chỗ tiêm
- Nhiễm trùng huyết
- Phản ứng phản vệ
- Huyết khối
Để giảm thiểu nguy cơ gặp phải tác dụng phụ, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ về các nguy cơ và lợi ích của phương pháp này trước khi thực hiện.
Hiệu quả của huyết tương giàu tiểu cầu kéo dài bao lâu?
Hiệu quả của huyết tương giàu tiểu cầu (PRP) phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:
- Mức độ nặng nhẹ của bệnh lý
- Tuổi tác của bệnh nhân
- Tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân
- Kỹ thuật chiết tách và tiêm PRP
Theo các nghiên cứu, hiệu quả của PRP trong điều trị thoái hóa khớp gối mức độ nhẹ đến trung bình thường kéo dài từ 6 tháng đến 2 năm. Hiệu quả giảm đau thường kéo dài hơn hiệu quả cải thiện chức năng vận động. Một số nghiên cứu cho thấy, hiệu quả của PRP có thể kéo dài hơn nếu bệnh nhân được tiêm thêm một hoặc hai đợt PRP sau đợt tiêm đầu tiên.
Để duy trì hiệu quả của PRP, bệnh nhân nên kết hợp với các phương pháp điều trị khác như vật lý trị liệu, tập luyện thể dục,… Dưới đây là một số khuyến nghị giúp duy trì hiệu quả của PRP:
- Tập luyện thể dục thường xuyên: Tập luyện thể dục giúp tăng cường lưu thông máu và chất dinh dưỡng đến khớp, giúp khớp khỏe mạnh và linh hoạt hơn.
- Giảm cân nếu thừa cân hoặc béo phì: Thừa cân hoặc béo phì là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp. Giảm cân giúp giảm áp lực lên khớp, giúp khớp khỏe mạnh hơn.
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn uống lành mạnh giúp cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, giúp khớp khỏe mạnh hơn.
- Tránh các hoạt động gây tổn thương khớp: Tránh các hoạt động gây tổn thương khớp như mang vác vật nặng, vận động quá sức,…
Nếu bạn đang cân nhắc sử dụng PRP để điều trị thoái hóa khớp gối, hãy trao đổi với bác sĩ để được tư vấn cụ thể.
