Khớp gối là khớp lớn nhất và phức tạp nhất trong cơ thể con người, đóng vai trò quan trọng trong việc vận động, di chuyển. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau như tuổi tác, chấn thương, thoái hóa khớp…, khớp gối có thể bị tổn thương và dẫn đến tình trạng đau nhức, cứng khớp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Thay khớp gối nhân tạo là một phương pháp điều trị hiệu quả giúp cải thiện chức năng vận động và giảm đau cho bệnh nhân. Vậy, khi nào cần thực hiện thay khớp gối nhân tạo?
Các trường hợp có thể cần thực hiện phẫu thuật thay khớp gối nhân tạo
Thoái hóa khớp gối
Thoái hóa khớp gối là tình trạng tổn thương sụn khớp gối, dẫn đến đau nhức, cứng khớp, di chuyển khó khăn. Đây là bệnh lý phổ biến, thường gặp ở người lớn tuổi, đặc biệt là người trên 60 tuổi. Tuy nhiên, thoái hóa khớp gối cũng có thể xảy ra ở người trẻ tuổi do chấn thương hoặc các bệnh lý khác.
Thoái hóa khớp gối do tuổi tác
Nguyên nhân chính: Theo thời gian, sụn khớp gối dần dần lão hóa, mất đi độ đàn hồi và khả năng tái tạo. Khi sụn khớp bị bào mòn, đầu xương cọ xát trực tiếp vào nhau, dẫn đến thoái hóa khớp. Yếu tố nguy cơ: Quá trình lão hóa diễn ra nhanh hơn ở những người thường xuyên vận động nặng, mang vác vật nặng, hoặc có tiền sử chấn thương khớp gối.
Thoái hóa khớp gối do chấn thương:
- Tai nạn: Chấn thương do tai nạn giao thông, té ngã,… có thể gây tổn thương sụn khớp, dây chằng, gân,… dẫn đến thoái hóa khớp gối.
- Chấn thương thể thao: Vận động viên thường xuyên tập luyện và thi đấu với cường độ cao có nguy cơ cao bị thoái hóa khớp gối do chấn thương.
Thoái hóa khớp gối do các bệnh lý khác:
- Viêm khớp dạng thấp: Đây là bệnh lý tự miễn, gây viêm và phá hủy sụn khớp, dẫn đến thoái hóa khớp gối.
- Bệnh gút: Do nồng độ axit uric trong máu cao, các tinh thể axit uric lắng đọng trong khớp gối, gây viêm và thoái hóa khớp.
- Bệnh Behcet: Bệnh lý tự miễn này cũng có thể gây viêm và thoái hóa khớp gối.
- Bệnh do rối loạn chuyển hóa: Một số bệnh lý như bệnh tiểu đường, béo phì,… có thể ảnh hưởng đến quá trình tái tạo sụn khớp, dẫn đến thoái hóa khớp gối.
Có thể bạn quan tâm: Điều trị bảo tồn thoái hóa khớp gối và những thông tin cần biết
Tình trạng sụn khớp bị tổn thương nặng
Sụn khớp bị tổn thương nặng là giai đoạn tiến triển nghiêm trọng của thoái hóa khớp, ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng vận động và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Ở giai đoạn này, sụn khớp không còn thực hiện tốt vai trò bảo vệ đầu xương, dẫn đến nhiều biến đổi bất lợi cho khớp.
Biểu hiện:
Sụn khớp bị bào mòn, bong tróc, lộ mặt sụn: Sụn khớp là lớp mô sụn trơn nhẵn bao phủ đầu xương, giúp khớp vận động êm ái. Khi sụn khớp bị bào mòn, bong tróc, lộ mặt sụn sẽ dẫn đến các triệu chứng như:
- Đau nhức khớp: Đau nhức thường xuyên, tăng dần theo thời gian, đặc biệt khi vận động hoặc chịu lực lên khớp.
- Cứng khớp: Khớp bị cứng vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu, cần vận động khởi động để khớp linh hoạt hơn.
- Lạo xạo khớp: Khi vận động khớp, có thể nghe thấy tiếng lạo xạo, lục cục do mặt sụn bị gồ ghề, ma sát với nhau.
- Giảm khả năng vận động: Khó khăn trong việc đi lại, leo cầu thang, ngồi xổm,…
- Xuất hiện các ổ khuyết sụn, sụn khớp bị gồ ghề: Ổ khuyết sụn là những vùng sụn bị bào mòn, lõm sâu xuống mặt khớp. Sụn khớp bị gồ ghề do các mảnh sụn bong tróc, tạo thành các gờ nhọn, cạnh sắc. Những tổn thương này làm cho khớp vận động khó khăn, đau đớn hơn và dễ dẫn đến tình trạng kẹt khớp.
Đau khớp gối nghiêm trọng
Đau khớp gối nghiêm trọng là tình trạng đau nhức dữ dội, ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Cơn đau thường dai dẳng, không thuyên giảm và không đáp ứng với các phương pháp điều trị thông thường như thuốc giảm đau, vật lý trị liệu,…
Biểu hiện:
- Cơn đau dai dẳng: Đau nhức liên tục, không thuyên giảm, ảnh hưởng đến giấc ngủ và sinh hoạt hàng ngày.
- Mức độ đau dữ dội: Cơn đau có thể lan ra bắp chân, cẳng chân, thậm chí cả đùi.
- Khó khăn trong vận động: Khó khăn khi đi lại, leo cầu thang, đứng lên ngồi xuống,…
- Cứng khớp: Khớp gối bị cứng vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu, cần vận động khởi động để khớp linh hoạt hơn.
- Sưng khớp: Khớp gối có thể bị sưng tấy, nóng đỏ.
- Giảm khả năng vận động: Khó khăn trong việc đi lại, leo cầu thang, ngồi xổm,…
Hạn chế vận động khớp gối:
Hạn chế vận động khớp gối là tình trạng khớp gối không thể vận động linh hoạt như bình thường, gây khó khăn trong sinh hoạt và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Biểu hiện:
- Khó khăn trong vận động như: đi lại khó khăn, phải đi khập khiễng hoặc cần sử dụng dụng cụ hỗ trợ như nạng, gậy, leo cầu thang, ngồi xổm, đứng dậy khó khăn.
- Khó khăn trong việc xoay khớp gối.
- Mất khả năng vận động hoàn toàn trong một số trường hợp nặng.
- Cứng khớp: Khớp gối bị cứng vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu, cần vận động khởi động để khớp linh hoạt hơn.
- Sưng khớp: Khớp gối có thể bị sưng tấy, nóng đỏ.
- Tiếng lạo xạo khớp: Khi vận động khớp, có thể nghe thấy tiếng lạo xạo, lục cục do mặt sụn bị gồ ghề, ma sát với nhau.
- Biến dạng khớp gối: Khớp gối có thể bị cong vẹo, biến dạng do sụn khớp bị bào mòn không đều.
Các yếu tố cần cân nhắc trước khi quyết định thay khớp gối nhân tạo
Thay khớp gối nhân tạo là một phẫu thuật lớn, mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân bị thoái hóa khớp gối nặng, nhưng cũng tiềm ẩn một số nguy cơ và biến chứng. Do đó, việc cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố sau đây là rất quan trọng trước khi đưa ra quyết định:
Tuổi tác và sức khỏe tổng thể của bệnh nhân:
- Tuổi tác: Người trẻ tuổi thường có khả năng hồi phục sau phẫu thuật tốt hơn và có thể hoạt động thể chất nhiều hơn so với người lớn tuổi. Tuy nhiên, người lớn tuổi cũng có thể được hưởng lợi từ phẫu thuật thay khớp gối nhân tạo nếu họ đủ khỏe mạnh và có động lực cao.
- Sức khỏe tổng thể: Bệnh nhân cần có sức khỏe tổng thể tốt để có thể chịu đựng được phẫu thuật và quá trình hồi phục. Các bệnh lý khác như tim mạch, phổi, tiểu đường,… có thể ảnh hưởng đến nguy cơ và kết quả của phẫu thuật.
Mức độ nghiêm trọng của tình trạng thoái hóa khớp gối:
- Mức độ tổn thương sụn khớp: Thay khớp gối nhân tạo thường được chỉ định cho bệnh nhân bị thoái hóa khớp gối nặng, khi sụn khớp bị bào mòn nghiêm trọng, gây đau nhức dữ dội, hạn chế vận động và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
- Phản ứng với các phương pháp điều trị khác: Nếu các phương pháp điều trị bảo tồn như thuốc giảm đau, vật lý trị liệu, tiêm khớp,… không mang lại hiệu quả, thay khớp gối nhân tạo có thể là lựa chọn tiếp theo.
Mong muốn và nhu cầu của bệnh nhân:
- Mức độ hoạt động: Bệnh nhân cần cân nhắc mức độ hoạt động mong muốn sau phẫu thuật. Thay khớp gối nhân tạo có thể giúp bệnh nhân đi lại, sinh hoạt dễ dàng hơn, nhưng không phải là giải pháp cho tất cả các hoạt động thể thao cường độ cao.
- Mong muốn về chất lượng cuộc sống: Bệnh nhân cần suy nghĩ về mức độ ảnh hưởng của thoái hóa khớp gối đến chất lượng cuộc sống hiện tại và mong muốn cải thiện sau phẫu thuật.
Các nguy cơ và biến chứng tiềm ẩn của phẫu thuật:
- Nhiễm trùng: Đây là biến chứng nguy hiểm nhất của phẫu thuật thay khớp gối nhân tạo.
- Chảy máu: Chảy máu quá nhiều trong hoặc sau phẫu thuật có thể dẫn đến nguy cơ.
- Giãn dây chằng, gân: Dây chằng, gân xung quanh khớp gối có thể bị giãn hoặc rách trong quá trình phẫu thuật.
- Cứng khớp: Khớp gối có thể bị cứng sau phẫu thuật, cần tập vật lý trị liệu để cải thiện.
- Thất bại cấy ghép: Trong một số trường hợp hiếm gặp, khớp gối nhân tạo có thể bị lỏng hoặc hỏng, cần phải phẫu thuật lại.
Bác sĩ sẽ thảo luận kỹ lưỡng với bệnh nhân về tất cả các yếu tố này trước khi đưa ra khuyến nghị về việc thay khớp gối nhân tạo. Bệnh nhân cần được cung cấp đầy đủ thông tin về lợi ích, nguy cơ và biến chứng của phẫu thuật để có thể đưa ra quyết định sáng suốt nhất cho bản thân.
Thay khớp gối nhân tạo là một phẫu thuật tương đối an toàn và hiệu quả, mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân. Tuy nhiên, việc quyết định thực hiện phẫu thuật cần được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên tình trạng sức khỏe, mức độ tổn thương khớp gối và mong muốn của bệnh nhân. Bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn cụ thể và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất.
Quý vị và các bạn quan tâm có thể tham gia các nền tảng để cập nhật và trao đổi thêm những thông tin – tình trạng sức khỏe cùng cộng đồng và bác sĩ chuyên khoa tại.
- Youtube: Youtube.com/@KhoecungBSVu
- Facebook Page: FB.com/groups/395429545431166
- Tiktok: dr.tran.anh.vu
