Gần đây, tôi nhận được một số câu hỏi từ đồng nghiệp và bệnh nhân về vai trò của dây chằng nhân tạo (DCNT) trong điều trị đứt dây chằng chéo trước (ACL). Một vài ý kiến cho rằng: “DCNT chỉ nên dùng cho người lớn tuổi, còn người trẻ thì cứ lấy gân tự thân là chuẩn.”
Tôi lắng nghe, nhưng cũng xin phép chia sẻ lại góc nhìn cá nhân từ chính những gì tôi chứng kiến và thực hiện mỗi ngày trong phòng mổ.
Dùng DCNT thì không nên cắt gân tự thân nữa
Nếu đã chọn dây chằng nhân tạo, thì theo tôi, không nên lấy thêm gân tự thân. Trên cơ thể, gân nào cũng quan trọng, mỗi sợi gân giữ lại được là mỗi cơ hội bảo tồn chức năng vận động về sau.
Nếu mục tiêu là tăng cường độ bền mảnh ghép, thì có thể dùng fiberwire để tăng cường mà không cần phải chi thêm hàng chục triệu cho một đoạn DCNT chỉ để… bổ sung cho gân tự thân.
Lựa chọn nào cũng có lý nhưng nên thống nhất một triết lý điều trị rõ ràng, không nửa vời.
Dành cho người lớn tuổi: Hoàn toàn hợp lý, nếu đúng chỉ định
Với người cao tuổi, đứt dây chằng đi kèm thoái hóa khớp độ II – III, cơ yếu, hồi phục chậm thì DCNT là giải pháp khả thi. Vì DCNT giúp:
- Giảm thời gian hồi phục
- Ít ảnh hưởng đến hệ thống gân cơ vốn đã suy yếu
- Không cần xâm lấn thêm vùng lấy gân
Nhưng nếu khớp đã thoái hóa nặng (độ IV), thì nên cân nhắc thay khớp gối thay vì can thiệp dây chằng đơn thuần.
Còn người trẻ thì sao?
Nếu người đứt dây chằng là con cháu, người thân của bạn, bạn có muốn họ:
- Cắt bỏ vài sợi gân khỏe mạnh khi mới ngoài 20 tuổi?
- Tập phục hồi với một bên đùi mãi mãi bị yếu đi?
- Đứt lại rồi phải lấy thêm gân nữa? Và lần sau nữa?
Người trẻ rất năng động,chơi thể thao, lao động, vận động mạnh. DCNT giúp giữ lại gân tự thân, tạo cơ hội phục hồi trọn vẹn hơn, đặc biệt là trong các trường hợp có nguy cơ đứt lại.
Một tin vui cho bệnh nhân
Hiện nay, chi phí DCNT vẫn là một rào cản lớn với nhiều người. Nhưng tin mừng là dây chằng nhân tạo sắp được BHYT chi trả, giúp giảm gánh nặng tài chính cho hàng ngàn bệnh nhân cần điều trị.
Lựa chọn dây chằng nhân tạo hay gân tự thân không chỉ là quyết định kỹ thuật. Đó còn là câu hỏi về triết lý điều trị: Giữ lại hay lấy đi? Bảo tồn hay thay thế?
Tôi không nói DCNT là lựa chọn hoàn hảo cho mọi ca. Nhưng tôi tin, nếu hiểu rõ chỉ định và lấy người bệnh làm trung tâm, chúng ta sẽ biết khi nào nên chọn giải pháp bảo tồn này.
Video được chia sẻ về ca mổ dây chằng nhân tạo trên trang cá nhân của BS Trần Anh Vũ: https://www.facebook.com/reel/2590812401271012
