Khi nhắc đến phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo trước (ACL), đa số bệnh nhân thường chỉ biết đến kỹ thuật sử dụng một bó gân, tức single bundle, vốn đã được áp dụng phổ biến và mang lại hiệu quả phục hồi khá tốt. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, một số trung tâm phẫu thuật tiên tiến đã bắt đầu triển khai kỹ thuật double bundle, với mục tiêu mô phỏng lại cấu trúc tự nhiên của ACL một cách đầy đủ và chính xác hơn.
Việc tái tạo cùng lúc cả hai bó gân đặt ra nhiều câu hỏi cho người bệnh. Liệu kết quả phục hồi có thật sự vượt trội? Có phải ai cũng nên thực hiện kỹ thuật này? Hay chỉ một số trường hợp đặc biệt mới thật sự cần đến?
Để trả lời những băn khoăn đó, chúng ta cần đi sâu vào nguyên lý của kỹ thuật double bundle, phân tích rõ các lợi ích tiềm năng, những giới hạn kỹ thuật, và điều quan trọng hơn cả là xác định đâu là nhóm bệnh nhân phù hợp để lựa chọn phương pháp này.
Kỹ thuật double bundle là gì và khác gì so với thông thường?
Dây chằng chéo trước của khớp gối không phải là một dải gân đơn lẻ, mà thực chất gồm hai bó sợi với hướng chạy và chức năng riêng biệt. Bó trước trong giúp kiểm soát chuyển động trượt ra trước của xương chày, trong khi bó sau ngoài giữ vai trò ổn định khi gối xoay. Ở các kỹ thuật tái tạo truyền thống, bác sĩ thường sử dụng một bó gân để mô phỏng toàn bộ cấu trúc này. Tuy nhiên, điều đó không thể khôi phục hoàn toàn tính chất sinh học và cơ học phức tạp của dây chằng gốc.
Kỹ thuật double bundle ra đời nhằm giải quyết hạn chế đó. Thay vì dùng một bó gân, bác sĩ sẽ tạo hai đường hầm trên xương đùi và xương chày, rồi tái tạo lại hai bó gân riêng biệt tương ứng với giải phẫu tự nhiên của dây chằng. Mục tiêu là khôi phục tốt hơn khả năng kiểm soát chuyển động theo nhiều hướng, đặc biệt là trong các tình huống xoay và đổi hướng đột ngột.
Lợi ích của kỹ thuật double bundle trong tái tạo ACL
Điểm mạnh nổi bật nhất của kỹ thuật double bundle là khả năng phục hồi tốt hơn chức năng sinh lý tự nhiên của dây chằng chéo trước. Khi cả hai bó được tái tạo riêng biệt, khớp gối không chỉ được cố định tốt theo trục trước sau, mà còn cải thiện rõ rệt khả năng kiểm soát vận động xoay, điều mà single bundle thường không làm được triệt để.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, với các vận động viên hoặc người có cường độ vận động cao, kỹ thuật double bundle có thể làm giảm tỷ lệ lỏng gối sau mổ, đồng thời mang lại cảm giác ổn định khớp rõ rệt hơn khi trở lại các hoạt động thể thao. Việc tái tạo gần giống cấu trúc giải phẫu gốc cũng giúp hạn chế bào mòn sụn khớp và giảm nguy cơ thoái hóa thứ phát sau nhiều năm sử dụng.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng những lợi ích này chỉ thể hiện rõ khi kỹ thuật được thực hiện chính xác, bởi một ê-kíp có kinh nghiệm và với hệ thống trang thiết bị hỗ trợ đầy đủ.
Nhược điểm và giới hạn kỹ thuật
Mặc dù có nhiều ưu điểm về mặt cơ học, nhưng kỹ thuật double bundle không phải lúc nào cũng là lựa chọn lý tưởng. Trước hết, đây là một phẫu thuật có độ phức tạp cao. Việc tạo hai đường hầm trên cả xương đùi và xương chày đòi hỏi sự chính xác tuyệt đối để tránh chồng chéo, phá vỡ cấu trúc xương hoặc làm tổn thương các mô lân cận.
Thời gian phẫu thuật kéo dài hơn so với single bundle, đồng nghĩa với việc người bệnh phải chịu gây mê lâu hơn và có nguy cơ mất máu nhiều hơn. Ngoài ra, kỹ thuật này cần sử dụng lượng gân nhiều hơn, có thể là hai bó gân tự thân hoặc kết hợp giữa tự thân và đồng loại, nên sẽ làm tăng nguy cơ đau nhức hoặc suy yếu vùng lấy gân.
Một rào cản khác là yêu cầu về trang thiết bị nội soi và kinh nghiệm phẫu thuật viên. Không phải trung tâm nào cũng đủ điều kiện thực hiện kỹ thuật này một cách an toàn và hiệu quả, dẫn đến nguy cơ biến chứng hoặc kết quả không như kỳ vọng nếu thực hiện ở nơi chưa đủ chuyên môn.
Gợi ý đọc thêm: Ưu điểm của phẫu thuật nội soi khớp gối trong tái tạo dây chằng chéo trước (ACL)
Không phải ai cũng phù hợp với double bundle
Dù mang lại lợi ích trong việc phục hồi chức năng khớp gối, kỹ thuật double bundle không được xem là lựa chọn tiêu chuẩn cho tất cả bệnh nhân. Thực tế, đa số người bệnh chỉ cần phẫu thuật single bundle là đã đủ để trở lại sinh hoạt và vận động thông thường mà không gặp vấn đề về ổn định khớp.
Việc chỉ định double bundle thường được cân nhắc trong các trường hợp đặc biệt như vận động viên chuyên nghiệp, người có nhu cầu vận động cường độ cao, hoặc các ca tái tạo lại sau mổ thất bại trước đó. Ngược lại, với người cao tuổi, người có nền xương yếu, hoặc khớp gối quá nhỏ, kỹ thuật này có thể không mang lại lợi ích rõ rệt mà còn tiềm ẩn rủi ro.
Quyết định lựa chọn không nằm ở việc kỹ thuật nào hiện đại hơn, mà phải dựa trên đánh giá toàn diện về cấu trúc khớp, nhu cầu vận động, cũng như khả năng phục hồi sau mổ của từng cá nhân. Đây là lý do vì sao người bệnh cần trao đổi kỹ với bác sĩ chuyên khoa để có quyết định phù hợp nhất.
Có thể bạn quan tâm: Tái tạo dây chằng chéo trước (ACL) ở vận động viên có gì khác biệt?
Tầm quan trọng của tay nghề bác sĩ và hệ thống hỗ trợ
Không giống như các ca mổ thông thường, kỹ thuật double bundle đòi hỏi bác sĩ phải có sự am hiểu sâu về giải phẫu dây chằng, phối hợp tốt giữa hình ảnh nội soi và định vị không gian trong khớp. Mỗi đường hầm được tạo ra cần chính xác từng milimet để đảm bảo tái lập đúng điểm bám sinh lý và tránh xâm lấn quá mức vào mô xương.
Nếu tay nghề không đủ vững, nguy cơ gặp phải biến chứng như khoan lệch trục, chồng hầm, gãy xương hay mất ổn định khớp sau mổ là điều hoàn toàn có thể xảy ra. Bên cạnh đó, hệ thống thiết bị hỗ trợ cũng đóng vai trò quan trọng, đặc biệt là camera nội soi có độ phân giải cao và các dụng cụ khoan, cố định chuyên biệt.
Vì vậy, không chỉ người bệnh cần cân nhắc kỹ lưỡng, mà ngay cả bác sĩ phẫu thuật cũng phải tự lượng giá xem có đủ điều kiện để thực hiện kỹ thuật này một cách an toàn hay không. Ở một số trường hợp, lựa chọn single bundle tuy đơn giản hơn nhưng lại đảm bảo hơn về mặt kết quả dài hạn, nếu được thực hiện đúng kỹ thuật.
Kết luận
Kỹ thuật double bundle là một bước tiến đáng ghi nhận trong phẫu thuật tái tạo ACL, đặc biệt ở nhóm bệnh nhân có yêu cầu cao về chức năng khớp gối và độ ổn định vận động. Tuy nhiên, không phải lúc nào sự phức tạp hơn cũng đồng nghĩa với hiệu quả hơn. Lợi ích của kỹ thuật này chỉ được phát huy khi được áp dụng đúng chỉ định, thực hiện bởi bác sĩ có kinh nghiệm và trong điều kiện trang thiết bị đạt chuẩn.
Đối với người bệnh, điều quan trọng không nằm ở việc theo đuổi kỹ thuật hiện đại nhất, mà là lựa chọn giải pháp phù hợp nhất với tình trạng thực tế và mục tiêu vận động của bản thân. Việc tham vấn kỹ lưỡng với bác sĩ chuyên sâu về chấn thương thể thao sẽ giúp xác định hướng đi an toàn và hiệu quả nhất trong hành trình điều trị và phục hồi.
Quý vị và các bạn quan tâm có thể tham gia các nền tảng để cập nhật và trao đổi thêm những thông tin – tình trạng sức khỏe cùng cộng đồng và bác sĩ chuyên khoa tại.
- Youtube: Youtube.com/@KhoecungBSVu
- Facebook Page: FB.com/groups/395429545431166
- Tiktok: dr.tran.anh.vu
- Zalo/Phone: 0905.635.235
